گلیم و جاجیم
گلیم و جاجیم دو نوع زیرانداز سنتی ایرانی هستند که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند. در زیر توضیحاتی در مورد هر یک ارائه می‌شود:
گلیم
-
تعریف: گلیم نوعی زیرانداز بافته‌شده از پشم یا نخ پنبه است که به صورت تخت و بدون پرز تهیه می‌شود. این بافته در بسیاری از مناطق عشایری و روستایی ایران تولید می‌شود.
-
ویژگی‌ها:
- بافت: ساده و تخت است و معمولاً از طریق تکنیک بافت گره‌داری ایجاد نمی‌شود.
- طرح و رنگ: طرح‌های گلیم اغلب هندسی و انتزاعی هستند و رنگ‌های زنده و گیاهی مانند قرمز، آبی و سبز در آن به کار می‌رود.
- کاربرد: گلیم به عنوان زیرانداز، دیوارکوب، کیف و کاور‌های تزئینی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
مناطق تولید: استان‌های مختلفی از جمله کرمان، فارس، کردستان و اردبیل در تولید گلیم فعالیت دارند، و هر منطقه دارای طرح‌ها و الگوهای خاص خود است.
جاجیم
-
تعریف: جاجیم نوعی زیرانداز سنتی است که به صورت دورویه و با استفاده از نخ پشم یا پنبه‌ای بافته می‌شود. این بافت عمدتاً در مناطق کوهستانی تولید می‌شود.
-
ویژگی‌ها:
- بافت: جاجیم بافتی ضخیم‌تر دارد و معمولاً به صورت نواری و با استفاده از تکنیک خاصی به نام «پود گذاری» بافته می‌شود.
- طرح و رنگ: از طرح‌های راه‌راه و اشکال لوزی در جاجیم استفاده می‌شود و رنگ‌بندی آن معمولاً طبیعی و متنوع است.
- کاربرد: علاوه بر زیرانداز، جاجیم برای دوخت کیسه خواب، پشتی، پتو و حتی پوشاک سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
مناطق تولید: استان‌هایی مانند آذربایجان، همدان، زنجان و لرستان به تولید جاجیم مشهور هستند.
هر دوی این بافت‌ها نشان از فرهنگ و هنر دست مردمان مناطق مختلف ایران دارند و به عنوان صنایع دستی ارزشمند شناخته می‌شوند.